Nhắc đến rắn, người ta thường lập tức cảm thấy sợ hãi. Những chiếc vảy lấp lánh, từ thời cổ xưa của huyền thoại Adam - Eva, tai con người đã quen với lời đồn đại về hình ảnh một loài sinh vật gian xảo, xấu xa, đầy âm mưu. Cái nỗi oan ngàn năm đè nặng trên loài rắn, khiến chúng trở thành nỗi khiếp sợ trong lòng con người.
Nhưng, liệu rắn có thật sự đáng sợ như vậy không?
Rắn là một trong những sinh vật cổ xưa nhất, có hơn 3.900 loài trên thế giới, trong đó chỉ khoảng 600 loài mang nọc độc, còn lại hoàn toàn vô hại đối với con người. Những loài rắn không độc như trăn, rắn nước, rắn ráo thường chỉ săn mồi nhỏ như chuột, ếch, thằn lằn, và khi gặp con người, chúng chọn cách lẩn trốn. Chẳng hạn, rắn nước bơi nhẹ nhàng giữa đầm lầy, hiền hòa và nhút nhát, còn trăn chỉ quấn chặt con mồi để săn bắt chứ không tấn công con người nếu không bị đe dọa.
Mặt khác, những loài rắn độc như rắn hổ mang, rắn lục, rắn cạp nong sở hữu nọc độc có thể gây nguy hiểm. Nhưng ngay cả chúng cũng không phải là kẻ săn mồi vô cớ. Rắn độc thường cảnh báo trước bằng cách phồng mang, kêu xì xì hoặc nâng cao đầu, và chỉ cắn khi cảm thấy bị đe dọa. Rắn lục tre, với thân hình xanh lá hòa lẫn vào tán cây, lặng lẽ quan sát môi trường xung quanh. Rắn cạp nong, dù sở hữu nọc độc mạnh, vẫn hiếm khi cắn người trừ khi vô tình dẫm phải.
Rắn không tự nhiên tấn công con người. Cả thế giới động vật này đã hình thành qua bao triệu năm tiến hóa, và bản năng đầu tiên của chúng không phải là tấn công, mà là tìm kiếm đường tránh xa mối nguy hiểm. Con người lại chính là nỗi nguy cảnh báo đối với chúng. Khi bị dồn đến đường cùng, rắn mới phải quay lại tấn công, như một sự tự vệ cuối cùng.
Có những loài rắn vô hại, dù bị bắt gặp nguy hiểm cũng chỉ cuộn người và run rẩy. Có những loài rắn độc, song nọc độc của chúng chủ yếu dùng để săn mồi, chứ không phải để tiêu diệt loài người. Ngay cả những cống hiến của chúng đối với khoa học, từ việc tạo ra các loại huyết thanh đến Nghiên cứu sinh học, vẫn không giúp chúng thoát khỏi sự xa lánh, ghét bỏ của loài người.
Câu chuyện về rắn cũng gợi nhớ về con người. Đâu phải ai sinh ra cũng mang bản chất xấu xa, và cũng đâu phải ai mang tiếng xấu cũng thực sự đáng lên án? Trong cuộc đời, nhiều khi chúng ta vội vàng đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài, như cách một con rắn bị xem là nguy hiểm chỉ vì hình dáng của nó. Nhưng nếu ta chỉ dừng lại ở bề ngoài mà không tìm hiểu bản chất, rất có thể ta sẽ bỏ lỡ đi những điều tốt đẹp, hay tin nhầm những điều dối trá.
Rắn, hay con người, đều không đáng bị oan uổng chỉ vì những giả định có sẵn. Chỉ khi ta học cách nhìn nhận và thấu hiểu, mới thật sự công bằng với đời, với chính mình và với nhau.
