Hiện cả nước có hơn 40 vạn (400.000) người như thế, đang ngày ngày âm thầm gánh vác việc nước ở cấp xã, thôn, tổ dân phố. Họ không thuộc biên chế, không hưởng lương theo hệ số nhà nước, nhưng lại là cầu nối quan trọng giữa chính quyền và nhân dân.
Trong bối cảnh tinh gọn bộ máy, việc sáp nhập hơn 10.000 đơn vị hành chính cấp xã xuống còn khoảng 5.000 là một bước đi lớn. Kéo theo đó là sự thay đổi về cơ cấu tổ chức, nhân sự. Câu hỏi đặt ra: số phận của hơn 400.000 cán bộ không chuyên trách sẽ ra sao?
Nhiều người lo ngại họ sẽ là những người đầu tiên phải rời khỏi vị trí. Lo là có lý, bởi họ vốn dĩ đã “đứng bên lề” của hệ thống lương bổng chính thức. Nhưng Nhà nước không đứng ngoài cuộc. Các chính sách theo Nghị định 29, Nghị định 67, Nghị định 178 đã thể hiện sự quan tâm cụ thể: người nghỉ việc sớm sẽ được hỗ trợ trợ cấp, đào tạo nghề, giới thiệu việc làm – để không ai bị bỏ lại phía sau.
Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà từng khẳng định điều đó. Nhưng “không bỏ lại phía sau” không chỉ là lo cho người nghỉ việc, mà còn là tạo cơ hội cho người có năng lực tiếp tục cống hiến. Bởi trong số hàng trăm nghìn cán bộ không chuyên trách ấy, có không ít người trẻ, nhiệt huyết, làm việc vì cái tâm chứ không vì chế độ.
Văn hoá làng xã Việt Nam từ xưa đã coi trọng người “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” – làm việc vì cộng đồng, vì nghĩa đồng bào. Những người cán bộ không chuyên trách hôm nay chính là hiện thân của tinh thần ấy. Dẫu không phải ai cũng giữ lại được trong quá trình sắp xếp, nhưng sự ghi nhận, trân trọng, và hỗ trợ dành cho họ là điều cần thiết – để không chỉ tổ chức bộ máy được tinh gọn, mà còn giữ được tình người trong từng chính sách.
Cải cách là cần thiết. Nhưng cải cách có văn hoá – đó mới là cải cách để phát triển bền vững.
